Заманауи косметика индустриясы бет-әлпетті жақсартуға және қартаюды тоқтатуға уәде беретін мыңдаған өнімдерді ұсынады. Алайда, косметиканың құрамындағы барлық ингредиенттер қауіпсіз емес. Кейбір компоненттер аллергия, тітіркенуді тудыру мүмкін немесе тіпті организмде жиналып, ұзақ уақытқа созылатын уытты әсер етуі мүмкін.
Косметикалық өнімдерде қолданылатын мынадай заттар токсикологтардың бақылауында:

1. Парабендер (Парабендер)
   Қаптамадағы атаулары: methylparaben, propylparaben, butylparaben, ethylparaben
   Функциясы: консерванттар – бактериялар мен саңырауқұлақтардың көбеюіне жол бермейді.
   Қаупі: эстрогендердің әсерін имитациялау арқылы гормоналды фонды бұзу қабілетіне күдік бар.
2. Фталаттар (Phthalates)
   Қаптамадағы атаулары: diethyl phthalate( DEP), dibutyl phthalate (DBP)
   Функциясы: өнімдерді жұмсартады және дәмді сақтайды.
   Қаупі: репродуктивті функцияның бұзылуымен байланысты, әсіресе жүкті әйелдер мен балалар үшін қауіпті болуы мүмкін.
3. Формальдегид және оның туындылары
   Қаптамадағы атаулар: formaldehyde, DMDM hydantoin, imidazolidinyl urea
   Функциясы: консерванттар – микробқа қарсы әсері бар.
   Қаупі: канцероген – аллергиялық реакциялар мен тітіркенуді тудыруы мүмкін.
4. Триклозан (Triclosan)
   Қолданылуы: антисептикалық сабындарда, дезодоранттарда, тіс пасталарында.
   Қаупі: эндокриндік жүйенің жұмысын бұзады, төзімді бактериялардың дамуына ықпал етуі мүмкін.
5. SLS және SLES (натрий лаурилсульфаты және натрий лауретсульфаты)
   Қаптамадағы атаулары: sodium lauryl sulfate, sodium laureth sulfate
   Функциясы: сусабындарды, душқа арналған гельдерді, тіс пасталарын көбіктендіреді.
   Қаупі: әсіресе ұзақ уақыт қолданғанда теріні және шырышты қабықты тітіркендіреді.
6. Минералды майлар (Petrolatum, Mineral oil)
   Функциясы: ылғалды ұстайтын кедергі түзеді.
   Қаупі: жеткілікті тазаланбаған жағдайда құрамында канцерогендер болуы мүмкін, тері тесіктерін бітейді.
7. Жасанды хош иістендіргіштер мен бояғыштар
   Белгіленуі: fragrance, parfum, CI (Color Index) сандармен бірге
   Қаупі: аллергиялық реакциялар, бас ауруларын, астма тудыруы мүмкін.
   Косметикалық өнім реттеушілер (ҚР-да Кеден одағының техникалық регламенті) тарапынан бақылауға жатады. Қолдану кезінде кез-келген уытты дген зат қауіпті емес екенін түсіну маңызды: бәрі дозаға, әсер ету жолдарына және қолдану жиілігіне байланысты.
   Тұтынушы өзін қалай қорғай алады?
8. Өнімнің құрамын INCI) тексеру – қауіпті компоненттері бар өнімдерден аулақ болу керек;
9. Сертификатталған брендтерді таңдау керек. Экосертификаттары (мысалы, COSMOS, ECOCERT) бар органикалық және табиғи косметиканы таңдаңыз;
10. Әр түрлі өнімдерді шамадан тыс қабаттастырудан аулақ болу — кумулятивті әсер етуі мүмкін.
11. Өнім туралы пікірлерді оқып-біліңіз. Кейде теріс реакцияларды басқа қолданушылардың тәжірибесінен көруге болады.
12. Иісі күшті өнімдерді таңдамаңыз. Өте күшті иіс жиі жағдайда синтетикалық хош иістендіргіштердің болуын білдіреді.
    Косметика кез-келген химиялық құралдар сияқты ұзақ уақыт қолданғанда қауіпсіз болуы керек. Бұл қауіпсіздікті қамтамасыз етуде токсикологиялық бағалау шешуші рөл атқарады. Қауіптерді түсіну және тұтынушының дұрыс таңдауы — организмге зиянды әсерді азайту жолындағы маңызды қадам.

Современная косметическая индустрия предлагает тысячи продуктов, обещающих улучшить внешний вид и замедлить старение. Однако не все ингредиенты в составе косметических средств безопасны. Некоторые компоненты могут вызывать аллергию, раздражения или даже накапливаться в организме, оказывая токсическое воздействие в долгосрочной перспективе.
Некоторые вещества, применяемые в косметических продуктах, находятся под пристальным вниманием токсикологов:

1. Парабены (Parabens)
   Названия на упаковке: methylparaben, propylparaben, butylparaben, ethylparaben
   Функция: Консерванты, предотвращают рост бактерий и грибков.
   Опасность: Подозреваются в способности нарушать гормональный фон, имитируя действие эстрогенов.
2. Фталаты (Phthalates)
   Названия на упаковке: diethyl phthalate (DEP), dibutyl phthalate (DBP)
   Функция: Смягчают продукты и фиксируют аромат.
   Опасность: Связаны с нарушением репродуктивной функции, могут быть особенно опасны для беременных и детей.
3. Формальдегид и его производные
   Названия на упаковке: formaldehyde, DMDM hydantoin, imidazolidinyl urea
   Функция: Консерванты, обладают антимикробным действием.
   Опасность: Канцероген, может вызывать аллергические реакции и раздражения.
4. Триклозан (Triclosan)
   Где используется: В антисептических мылах, дезодорантах, зубных пастах.
   Опасность: Нарушает работу эндокринной системы, может способствовать развитию устойчивых бактерий.
5. SLS и SLES (лаурилсульфат натрия и лауретсульфат натрия)
   Названия на упаковке: sodium lauryl sulfate, sodium laureth sulfate
   Функция: Пенообразователи в шампунях, гелях для душа, зубных пастах.
   Опасность: Раздражают кожу и слизистые, особенно при длительном использовании.
6. Минеральные масла (Petrolatum, Mineral oil)
   Функция: Создают барьер, удерживающий влагу.
   Опасность: При недостаточной очистке могут содержать канцерогены, закупоривают поры.
7. Искусственные отдушки и красители
   Обозначения: fragrance, parfum, CI (Color Index) с цифрами
   Опасность: Могут вызывать аллергические реакции, головные боли, астму.
   Косметическая продукция подлежит контролю со стороны регуляторов (в РК — Технический регламент Таможенного союза). Важно понимать, что не любое «токсичное» вещество опасно при использовании: всё зависит от дозы, пути воздействия и частоты применения.
   Как потребителю обезопасить себя?
8. Изучать состав (INCI) — избегать средств с потенциально опасными компонентами;
9. Выбирайте сертифицированные бренды. Обращайте внимание на органическую и натуральную косметику с эко-сертификатами (например, COSMOS, ECOCERT);
10. Избегать чрезмерного многослойного нанесения разных продуктов — возможен кумулятивный эффект.
11. Изучайте отзывы. Иногда негативные реакции можно предсказать по опыту других пользователей.
12. Избегайте продуктов с сильным запахом. Слишком насыщенный аромат часто говорит о содержании синтетических отдушек.
    Косметика, как и любые химические средства, должна быть безопасна при длительном применении. Токсикологическая оценка играет ключевую роль в обеспечении этой безопасности. Понимание потенциальных рисков и разумный выбор потребителя — важный шаг на пути к снижению вредного воздействия на организм. Информация с сайта hls.kz

Қазақстанда санитарлық қызметтің деректеріне сәйкес, жыл басынан бері ел бойынша 9000-нан астам жедел ішек инфекциясы (ЖІИ) тіркелді. Ауру жұқтырғандардың 72%-ы — 14 жасқа дейінгі балалар. Аптасына 500-ге жуық жаңа жағдай анықталуда.

ЖІИ-нің алдын алу – өз қолыңызда!

Өзіңіз бен жақындарыңызды қорғау үшін мына қарапайым ережелерді сақтаңыз:
– көшеден келген соң, тамақ ішер алдында және дәретханадан кейін қолды сабындап жуыңыз;
– тек қайнатылған немесе бөтелкедегі сапалы суды тұтыныңыз;
– жеміс-жидек пен көкөністі мұқият жуып, қайнаған сумен шаюды ұмытпаңыз;
– тек жақсы термиялық өңдеуден өткен тағамдарды жеңіз;
– жарамдылық мерзімі өткен немесе тоңазытқышта сақталмаған өнімдерді пайдаланбаңыз;
– дайын тағамды бөлме температурасында 2 сағаттан артық қалдырмаңыз;
– ас үйдің, ыдыс-аяқ пен кесу құралдарының тазалығын сақтаңыз, шикі және дайын өнімдерге арналған жеке пышақ пен тақтайша пайдаланыңыз;
– тағамды жәндіктер мен кеміргіштерден қорғалған жабық ыдыста сақтаңыз;
– үйдегі зиянкестерден дер кезінде арылыңыз;
– үй мен аула тазалығын қадағалаңыз;
– тек арнайы рұқсат етілген орындарда шомылыңыз, суға түскенде ауызға су кіргізбеңіз.

Есіңізде болсын: тазалық пен гигиенаны сақтау – жаз мезгілінде инфекциядан қорғанудың ең тиімді жолы.

Пиво — слабоалкогольный напиток, изготавливаемый из хмеля и ячменного солода с использованием специальных штаммов дрожжей. Пиво производится путем брожения — превращения сахара в спирт и углекислый газ под действием дрожжей. Не все пиво, предлагаемое потребителю, отличается высоким качеством. Показатели, характеризующие качество пива, включают не только вкус, запах и пищевую ценность, но и пищевую безопасность, то есть отсутствие угрозы здоровью человека при употреблении, в том числе микробиологическую чистоту продукта.

Микробиологический контроль безопасности пива включает санитарное состояние оборудования и помещений (контроль эффективности ежедневной уборки и дезинфекции помещений, воздуха в производственных помещениях), воды, сырья (ячмень, солод, вода, дрожжи), тары, а также готовой продукции.  Качество пива на территории Республики Казахстан регламентируется Техническим регламентом Таможенного союза 021/2011 «О безопасности пищевой продукции», при этом контролируются следующие микробиологические показатели:

• Количество мезофильных аэробных и факультативно-анаэробных микроорганизмов (КМАФАнМ) — этот показатель характеризует общее наличие микроорганизмов в продукте. Используется для оценки качества продукта. Увеличение количества КМАФАнМ свидетельствует о размножении микроорганизмов, среди которых могут быть патогенные и микроорганизмы, способные привести к порче продукции.
• Наличие Escherichia coli (E. coli) — большой группы колиформных бактерий, включающей около 100 видов. Средой обитания этой группы являются кишечник млекопитающих (человека, животных), птиц, вода, почва, руки и т. д. BGCP — универсальный микробиологический индикатор качества пищевых продуктов. Кишечные токсикоинфекции могут быть вызваны продуктами, содержащими большое количество этих бактерий или отдельных патогенных представителей этой группы, опасных для человека. Это особенно опасно из-за высокого уровня выделения BGCP в пищевых продуктах, потребляемых человеком без термической обработки.
•  Наличие патогенных микроорганизмов — к патогенным микроорганизмам, которые не должны присутствовать в пищевых продуктах, относятся, прежде всего, сальмонеллы. Бактерии рода Salmonella обитают в кишечнике животных, птиц, рептилий, а также человека, больных сальмонеллезом или являющихся хроническими бактерионосителями (2–5% больных сальмонеллезом). Бактерии выделяются с калом, мочой, слюной и носовой слизью. При обнаружении в образце хотя бы одной сальмонеллы продукт считается не прошедшим микробиологический контроль и подлежит уничтожению.
• Наличие диких дрожжей и плесени. Дрожжи — одноклеточные организмы овальной, удлиненной или круглой формы, по типу дыхания — аэробы. Размножается делением и почкованием. Плесень — это сложная грибовидная структура, которая растет на поверхности пищевых продуктов. По мере роста плесени образуется множество спор. Плесень размножается не только спорами, но и делением в присутствии кислорода и влаги. В течение своей жизни они могут вырабатывать сильные токсичные вещества (токсины).

Наличие дрожжей и плесени в продуктах питания отрицательно влияет на усвоение и накопление токсичных веществ в организме человека, вызывает нарушение обмена веществ, аллергические реакции, нарушение работы желудочно-кишечного тракта. Так, плесень может выделять особое вещество — афлатоксин, который является самым канцерогенным токсином и вызывает рак.

Несоответствие микробиологических показателей пива требованиям ТР ТС 021/2011 свидетельствует о нарушении санитарных правил и технологических процессов при производстве, сроков и температурных режимов хранения, перевозки и реализации пищевой продукции, а также о несоблюдении сроков годности продукции.

Употребление некачественного пива может вызвать тошноту, рвоту, боли в животе, диарею, головные боли, обезвоживание, повышение температуры тела и слабость. Симптомы могут быть как едва заметными, так и явными и обычно проявляются у восприимчивых потребителей.  

 При появлении симптомов следует немедленно обратиться за медицинской помощью!

Тұмау мен ЖРВИ алдын алу шаралары:

* адамдар көп жиналатын орындарға, әсіресе жабық кеңістіктерге баруды шектеңіз;

 * Бөлмелерді үнемі желдетіп отырыңыз;

* Қолды өңдеу үшін антисептиктерді немесе дезинфекциялық майлықтарды қолданыңыз;

 * науқас адамдармен байланысын шектеу, олардың оқшаулануын қамтамасыз ету; тұмау және ЖРВИ белгілері пайда болған кезде балаларды үйде қалдыру және ұйымдасқан ұжымға (мектепке дейінгі ұйымдар, мектептер) жібермеу;

* аурудың белгілері пайда болған кезде уақтылы медициналық көмекке жүгініңіз.

 Меры профилактики гриппа и ОРВИ:

*ограничить посещение мест массового скопления людей, особенно закрытых помещений;

*Регулярно проветривать помещения;

*Использовать антисептики или дезинфицирующие салфетки для обработки рук;

*ограничить контакт с больными людьми, обеспечить их изоляцию; при появлении симптомов гриппа и ОРВИ оставлять детей дома и не отправлять в организованные коллектив (дошкольные организации, школы);

*при появлении признаков заболевания своевременно обращаться за медицинской помощью.

Чистая питьевая вода – это то, без чего невозможно здоровье всей семьи
Почему микроорганизмы в воде – это опасно?
Главная проблема в том, что мы не видим, есть ли микроорганизмы в воде. Это могут быть:
• Бактерии (например, кишечная палочка), из-за которых начинается диарея и боли в животе.
• Вирусы (например, ротавирус), вызывающие рвоту и слабость.
• Простейшие организмы (лямблии), которые нарушают работу кишечника.
Все эти «невидимки» попадают в воду из-за грязных сточных вод, старых труб или неправильного хранения (например, если вода долго стоит в пластиковой бутылке на солнце). Такая вода может вызвать серьезные болезни: от расстройства желудка до опасных инфекций, таких как гепатит А или холера.
Как защититься?
Чтобы вода была безопасной, следуйте этим простым советам:
• Кипятите воду. Это самый доступный способ избавиться от микроорганизмов. Но помните: кипячение не удаляет вредные примеси, такие как тяжелые металлы.
• Используйте фильтры. Для очистки воды дома подойдут угольные фильтры или системы обратного осмоса. Они убирают микроорганизмы, а также хлор и другие примеси.
• Покупайте воду у проверенных производителей. Если берете воду в бутылках, выбирайте известные бренды с хорошими отзывами.
• Чистите емкости для воды. Баки, кувшины и канистры для воды нужно мыть с мылом не реже одного раза в неделю.
• Регулярно проверяйте колодцы и скважины. Если у вас есть собственный источник воды, хотя бы раз в год сдавайте воду на анализ в лабораторию.
Безопасная вода – это залог здоровья всей семьи. Проверяйте свою воду, очищайте ее и не забывайте про простые правила хранения. Не игнорируйте даже прозрачную воду, ведь микроорганизмы могут быть везде.
Лайфхаки для повседневной защиты:
• Добавьте в воду несколько капель лимона – кислота убивает часть бактерий.
• Используйте специальные таблетки для обеззараживания воды в походах.
• Замораживайте воду – это уменьшает количество микробов.
• Не храните воду в пластиковой таре на солнце – это способствует размножению бактерий.
• Проверяйте крышки и чистоту бутылок перед использованием бутилированной воды.
                                                                          по материалам НЦОЗ

АУЫЗ СУДЫҢ МИКРОБИОЛОГИЯСЫ: ӘР АДАМ НЕНІ БІЛУІ КЕРЕК?

Таза ауыз су – бүкіл отбасы денсаулығының негізі.

Микроорганизмдер суда қайдан пайда болады?

Неліктен судағы микроорганизмдер қауіпті болады?

Басты проблема суда микроорганизмдердің болуын көре алмайтынымызда. Олар төмендегілер болуы мүмкін:

• Бактериялар (мысалы, ішек таяқшасы), бұл микроорганизмдер диарея тудыруы және ішті ауыртуы мүмкін.

• Вирустар (мысалы, ротавирус), олар құсық тудырады және әлсіздікке әкеледі.

• Қарапайым организмдер (лямблиялар), бұл организмдер ішек жұмысын бұзады.

Аталған барлық «тығылған» микроорганизмдер суға ластанған су көздерінің, ескі құбырлардың және дұрыс сақтамау (мысалы, пластик бөтелкедегі су күннің көзінде көп тұруы) себептерінен түседі. Мұндай су асқазанның бұзылуынан бастап А гепатиті немесе тырысқақ сияқты қауіпті инфекциялар тудыруы мүмкін.

Қалай қорғануға болады?

Судың қауіпсіз болуы үшін келесі қарапайым кеңестерге назар аударыңыз:

• Суды қайнатып ішіңіз. Бұл микроорганизмдерден құтылуға арналған ең қолжетімді әдіс. Дегенмен, қайнату ауыр металдар сияқты зиянды қоспалардан тазартпайтыны есіңізде болсын.

• Сүзгілерді қолданыңыз. Үйде суды тазарту үшін көмір сүзгілерін немесе кері осмос жүйелерін қолдануға болады. Олар микроорганизмдерден, сондай-ақ хлор мен басқа да қоспалардан тазартады.

• Суды сенімді өндірушілерден сатып алыңыз. Егер бөтелкедегі суды сатып алатын болсаңыз, жақсы пікірлер айтылатын кең тараған брендтерді таңдаңыз.

• Суға арналған ыдыстарды таза ұстаңыз. Суға арналған бактарды, құмыраларды және канистраларды аптасына бір рет сабынмен жуып тұру керек.

• Құдықтар мен ұңғымаларды үнемі тексеріп тұрыңыз. Егер сізде жеке су көзі болса, суды жылына кемінде бір рет зертханаға талдау жүргізу үшін өткізіңіз.

Таза су – бұл бүкіл отбасы денсаулығының кепілі. Суыңызды тексеріп тұрыңыз, оны тазартыңыз және қарапайым сақтау ережелері туралы ұмытпаңыз. Тіпті мөлдір судың тазалығына мән беріңіз, өйткені микроорганизмдер барлық жерде болуы мүмкін.

Күнделікті қорғануға арналған лайфхактар:
• Суға лимонның бірнеше тамшысын қосыңыз – лимон қышқылы бактериялардың жартысынан тазартады.
• Табиғатқа шыққан кезде суды зарарсыздандыруға арналған арнайы таблеткаларды қолданыңыз.
• Суды мұздатып қойыңыз – бұл микробтарды азайтады.
• Суды пластик ыдыста ақтамаңыз, күн көзіне көп ұстамаңыз – бұл бактерияларлың көбеюіне жол береді.
• Бөтелкедегі суды ішер алдында бөтелкелердің және олардың қақпақтарының таза болуын қадағалаңыз.

                                                                               ҚДСҰО ақпаратынан